زلزله شهرستان خوی با خشکی دریاچه ارومیه ارتباط دارد؟ | پاسخ به یک باور عمومی درباره ارتباط وقوع زلزلههای شدید در نیمههای شب یا در سرما
تاریخ انتشار: ۱۰ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۶۸۹۴۷
همشهریآنلاین - پروانه بندپی: دو روز پیش (۸ بهمن) زمینلرزهای به بزرگی ۵.۹ ریشتر، شهرستان خوی واقع در شمال استان آذربایجان غربی را لرزاند. در این حادثه ۱۰۱۷ نفر مصدوم و ۳ نفر کشته شدند.
این، سومین زمینلرزه خوی در طول سال جاری بوده و طبق برآوردها قدرت این زمینلرزه، میزان خسارات و تعداد مصدومان آن بیش از زمینلرزههای ۲۸ دی و ۱۳ مهر امسال و اسفند سال ۱۳۹۸ این منطقه بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
دمای زیر صفر هوا و شروع بارش برف در این منطقه در شب وقوع زلزله باعث شد تا مردم خوی و شهرهای اطراف، شب بسیار سرد و دشواری را سپری کنند. بسیاری از مردم این منطقه زلزلهزده، شب وقوع زمینلرزه را در خودروهای خود به صبح رساندند.
وقوع ۳ زلزله در خوی در فصلهای سرد سال و نیز یادآوری وقوع زلزلههای سرپل ذهاب کرمانشاه (۶.۳ ریشتری؛ آبان ۱۳۹۶)، سیسخت کهگیلویه و بویراحمد (۵.۶ ریشتری/ بهمن ۱۳۹۹)، بم (۶.۶ ریشتری؛ دی ۱۳۸۲) و ... در فصل سرما، این شائبه را بین مردم ایجاد کرده که بیشتر زلزلههای ایران در سرما رخ میدهد و سرما به وقوع زمینلرزه ربط خاصی دارد. موضوعی که پژوهشگران زلزله، آن را رد میکنند و فاقد توجیه علمی میدانند.
وقوع زلزله و سرما با هم ارتباط دارند؟پروفسور مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و رئیس مرکز پیشبینی زلزله در این رابطه به خبرنگار همشهری آنلاین میگوید: وقوع زلزله در فصلهای سرد سال به لحاظ فیزیکی ربطی به هم ندارند. تغییرات آب و هوایی زمانی قابل بحث است که مثلا چهار پنج ماه بارش باران داشته باشیم و بعد ناگهان سه چهار ماه کمبارش داشته باشیم. تفاوت اینها میتواند تغییراتی در لرزهخیزی در منطقه ایجاد کند. آن هم اکثرا برای زلزلههای کوچک.
دکتر زارع تاکید میکند: در کشوری مثل ایران که در تابستان و زمستانش بارانی نداریم و در یک وضعیت خشک به سر میبریم، تفاوتی بین ماههای سال در مناطق مختلف در مورد وقوع زلزله وجود ندارد.
این زلزلهشناس میگوید: شرایط اقلیمیِ مختلف که با مداخلات انسانی همراه است مثل خشک کردن تالابها، خشک کردن دریاچهها و ... و البته گرم شدن زمین که تغییرات اقلیمی هم در آن موثر است، میتواند در لرزهخیزی در یک منطقه اثر داشته باشد. اگرچه در تغییرات اقلیمی هم به میزان زیادی انسان دخالت دارد. البته این موضوع را برای لرزهخیزیِ مناطق سردسیر یا گرمسیر نمیتوان ردهبندی کرد.
استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی در این خصوص بیشتر توضیح میدهد و میگوید: در مناطقی که گسل وجود دارد، وقتی تغییرات اقلیمی شدید باشد، یعنی حجم وسیعی از آبهای سطحی یا زیرزمینی در حد چند ده کیلومترمکعب در یک دشت یا یک منطقه از بین رفته باشد، میتواند در تحریک گسلها و وقوع زلزلهها موثر باشد.
دکتر زارع میگوید: این موضوع شامل ایران هم میشود. مثلا در تهران و اطراف تهران ظرف ۳ دهه گذشته در حد ۳۰ تا ۵۰ کیلومتر مکعب آب از دست رفته است. یا در دشت ورامین حجم گستردهای شامل چند ده کیلومترمکعب حجم آب از دست دادهایم. این موضوع روی لرزهخیزی گسلها موثر بوده و حتی زلزلههای با قدرت متوسط - یعنی زلزلههای ۵ تا ۶ ریشتر - را هم میتوان به این تغییرات نسبت داد.
دلایل وقوع زلزله اخیر در شهرستان خوی/ موردی که گسلها را تحریک میکندپروفسور زارع که فارغالتحصیل زلزلهشناسی از دانشگاه گرونوبل فرانسه است، درباره دلایل وقوع زلزله اخیر شهرستان خوی که ساعت ۲۱:۴۴ دقیقه ۸ بهمن رخ داد، توضیح میدهد: در مورد زلزله منطقه خوی باید بگویم که خوی نزدیک دریاچه ارومیه است و این دریاچه در طول ۲۰ سال گذشته، بیش از ۲۰ میلیارد مترمکعب آب از دست داده و در مناطق اطرافش هم به شدت برداشت آب زیرزمینی صورت گرفته است. هم در استان آذربایجان غربی و هم در استان آذربایجان شرقی.
وی میگوید: دشت خوی، دشت سلماس و دشت کهریز ارومیه دشتهای ممنوعهای هستند که در دهههای اخیر به دلیل حجم گسترده برداشت آبهای زیرزمینی، ممنوعه اعلام شدهاند. بررسیهای ما نشان میدهد که در منطقه خوی در یک بازه زمانی حدودا ۲۵ ساله، غیر از مساله مربوط به فرونشست زمین، یک برداشت بار از روی سطح پوسته اتفاق افتاده و برآوردها نشان میدهد که حدود ۱۰ سانتیمتر منطقه دریاچه ارومیه به اصطلاح بالا آمده است. انگار یک وزنی روی سطح بوده و این وزنه را برداشته باشند. برداشت این وزن یا بار، در جاهای مختلف دنیا ازجمله در اسپانیا، کالیفرنیا، ژاپن و خود ایران نشان داده که با تحریک گسلها و وقوع زلزله مرتبط بوده است.
این استاد زلزلهشناس میگوید: گفتن این که مداخلات انسانی منجر به بروز زلزله اخیر خوی شده، ادعای سنگینی است. چون حتی اگر هیچ دستی به آب دریاچه ارومیه نمیخورد هم باز این زلزله میتوانست اتفاق بیفتد. یعنی اگر آب دریاچه ارومیه مثل دریاچه وان ترکیه همین طور باقی میماند، باز ممکن بود این زلزله اتفاق بیفتد. اما موضوع این است که مداخلات انسانی احتمالا زمانبندی زلزلهها را عقب و جلو میکند. یعنی اگر قرار بود زلزلههای شهرستان خوی چند دهه بعد رخ بدهد، به واسطه مداخلات انسانی، ۳ زلزله بالای ۵ ریشتر از ۱۳ مهر تا ۸ بهمن ۱۴۰۱ در این منطقه رخ داده است. البته این را هم باید در نظر داشت که منطقه خوی به خودیِ خود لرزهخیز است. این را نباید فراموش کرد.
بیشتر زلزلههای ایران، شبها رخ میدهد؟رئیس مرکز پیشبینی زلزله در ادامه گفتگو درباره این سوال هم که آیا بیشتر زلزلههای ایران شبها رخ میدهد، توضیح میدهد: به لحاظ آماری هیچ تفاوتی بین شب و روز در وقوع زلزله وجود ندارد. همان قدر که زلزلههای مهم کشور در شب اتفاق افتادهاند، در روز هم داشتهایم. زلزله ویرانگر ترود شاهرود که ۲۳ بهمن ۱۳۳۱ رخ داد و چند روز دیگر هفتادمین سالگردش است، ساعت ۱۱:۴۵ صبح اتفاق افتاد و بزرگای آن ۶.۹ ریشتر بود.
پروفسور زارع همچنین در پاسخ به این سوال که آیا میتوان زلزلههای بالای ۵ ریشتر ایران را از نظر زمانی طبقهبندی کرد، میگوید: هیچ توضیح علمی برای آن وجود ندارد. ما در ایران تقریبا در تمام ۱۲ ماه سال زلزلههای مهم داشتهایم. وقوع زلزله توضیح معناداری با ماههای گرمتر یا سردتر سال ندارد. ما زلزله پرتلفات بم را در زمستان داشتیم، زلزله طبس را در شهریورماه داشتیم و زلزله سلماس را هم در اردیبهشت داشتیم. بنابراین ربط دادن زلزله به ماهها و فصلها توجیه علمی ندارد. حداقل با دادههایی که درحالحاضر در دنیا موجود است.
استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی میگوید: همان طور که گفتم، بر اساس مقالات علمی دنیا که تا الان منتشر شده، ارتباط فصلی با زلزله را در مناطق حارهای که چندین ماه پیاپی بارش دارند و بعد، چند ماه کمبارش میشوند، می توان مشاهده کرد. ما در ایران و اطراف ایران اصلا چنین بارشهایی نداریم که بخواهیم وقوع زلزله را به فصل خاصی ربط بدهیم.
کد خبر 738336 منبع: همشهری آنلاین برچسبها زلزله استان آذربایجان غربیمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: زلزله استان آذربایجان غربی استان آذربایجان مداخلات انسانی دریاچه ارومیه زلزله شناسی شهرستان خوی وقوع زلزله لرزه خیزی زمین لرزه زلزله ها گسل ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۶۸۹۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تالاب های نقده، فرصتی برای رونق اکوتوریسم
ایسنا/آذربایجان غربی تالابها به دلیل تنوع زیستی از جمله جاذبههای با ارزش طبیعی هستند و نقش حیاتی برای بسیاری از جانوران و پرندگان دارند.
آذربایجانغربی، استانی در شمالغرب کشور با آب و هوایی منحصر به فرد دارای بیش از ۴۰ تالاب فصلی و دائمی است و از بین این تالاب ها برخی به عنوان تالابی بین المللی در کنوانسیون رامسر ثبت شدند.
مجموعه تالابهای نقده در جنوب دریاچه ارومیه شامل تالاب حسنلو، تالاب بین المللی درگه سنگی، طالقان،تالاب سولدوز هستند که در مسیر ۸ کریدور مهاجرتی پرندگان قرار داشته و سالانه پذیرای گونه های مختلفی از پرندگان مهاجر برای استراحت هستند.
تالاب ها به عنوان استراحتگاهی موقت برای پرندگان مهاجر علاوه بر جلوگیری از تغییر مسیر مهاجرت پرندگان، مانع از تلفات پرندگان مهاجر شده که با تامین حقابه این زیستگاهها بخش زیادی از تنوع زیستی حفظ می شود.
تالابهای شهرستان نقده نیز از این قاعده مستثنی نیستند که پس از دوران کم آبی دریاچه ارومیه طی سالهای گذشته، توانستند تنوع زیستی دریاچه ارومیه را حفظ کنند. این تالابها در بهار تا مرداد ماه زیستگاه پرندگان زادآور بوده و شهریور تا مهر نیز پذیرای پرندگان مهاجر هستند و درنای طناز نمونه ای از پرندگان مهاجری است که سالانه فقط ۱۰ روز در ایران دیده می شود که تالاب درگه سنگی این شهرستان استراحتگاه این پرنده زیبا است.
حواصیلها، اردک سر سفید، چنگر، فلامینگو، پلیکان، پرستوی دریایی و درنا نمونه ای از پرندگانی است که تالابهای شهرستان نقده را زیستگاه خود انتخاب کردند.
در ادامه با معرفی تالابهای شهرستان نقده، با بخشی از اکوتوریسم منطقه آشنا می شوید.
تالاب حسنلو
به گفته اکبر قائمی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نقده، تالاب حسنلو از تالابهای فصلی این شهرستان است که ۳۰۵ هکتار از آن احیا شده و عمق آن از ۸۰ سانتی متر تا ۱.۵ متر بوده که منبع تغذیه آن رودخانه گدار شهرستان است.
این تالاب زیستگاه ۷۰ گونه پرنده از جمله چنگر، غاز و اردک سر سفید است که در فصل بهار بدلیل پوشش گیاهی آن بهترین مکان برای جوجه آوری است.
تالاب بین المللی دُرگه سنگی
همچنین تالاب دُرگه سنگی به مساحت ۷۳۵ هکتار دارای پوشش گیاهی نی، جگن و گز است که نام این تالاب از روستایی به همین نام که در جنوب غربی آن است، اقتباس شده است.
این تالاب زیستگاه مهمی برای پرندگان زمستان گذر، زادآور و استراحتگاه پرندگانی همچون چنگر، مرغابی ها، اردک سر سفید، فلامینگو، میش مرغ، درنا است.
تالاب دائمی سولدوز
از دیگر تالابهای شهرستان نقده تالاب دائمی سولدوز به مساحت ۴۵۰ هکتار دارای پوشش گیاهی نی، جگن، گز است که پرندگانی همچون پلیکان سفید، قوی فریاد کش، حواصیل خاکستری، پرستوی دریایی و فلامینگو در این تالاب زیست می کنند.
در این تالاب با ایجاد امکانات زیرساختی، زمینه حضور گردشگران را برای استفاده از این طبیعت زیبا فراهم شده است.
تامین حقابه ۱۱ تالاب اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجانغربی از تامین حقابه ۱۱ تالاب اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه در سال آبی جاری خبر داد.
سعید شهند ۶ اردیبهشت ماه، در حاشیه بازدید از تالاب سولدوز شهرستان نقده در جمع خبرنگاران گفته بود: طی سال آبی جاری، ۷۷ میلیون مترمکعب حقابه ۱۱ تالاب اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه رهاسازی شد که ۱۳ میلیون مترمکعب بیشتر از میزان حقابه مصوب رهاسازیشده است.
وی با بیان اینکه پس از ۲۰ سال تالابهای درگه سنگی، طالقان، قوپی بابا علی و گرده قیط و ممیند آبگیری شده است، گفت: امسال نیز همانند سال گذشته وضعیت زیست محیطی تالابهای اقماری پارک ملی دریاچه ارومیه مطلوب است و با شرایط موجود شاهد تنوع زیستی و گونهای در این تالابها هستیم.
شهند اظهار کرد: طبق برنامهریزی انجام شده تابستان امسال نیز حقابه ۳ تالاب شورگل حسنلو، سولدوز و کانی برازان تامین خواهد شد.
رئیس اداره حفاظت و احیای تالابهای آذربایجانغربی نیز با بیان اینکه تالاب درگه سنگی نقده از اواخر تیرماه بهترین مکان برای استراحت و تغذیه فلامینگوها است، ادامه داد: این تالاب طی سال گذشته پذیرای بیش از ۱۵ هزار قطعه فلامینگو بود.
لیدا شجاعی فر در حاشیه بازدید از تالاب درگه سنگی شهرستان نقده در جمع خبرنگاران گفته بود: این تالاب از نظر وسعت بزرگترین تالاب شهرستان است که تالابهای سولدوز، آق قلعه(شورگل حسنلو)، یادگارلو و طالقان... به ترتیب در رتبههای بعدی تالابهای شهرستان نقده از نظر وسعت قرار دارند.
وی با بیان اینکه تالاب درگه سنگی بیشترین حجم آب را در بین تالابهای فصلی این شهرستان دارد، گفت: آبگیری تالاب بین المللی درگه سنگی با بیش از ۶۰۰ هکتار که در ۲۵ کیلومتری شهرستان نقده واقع شده از اواخر آذر ماه سال گذشته آغاز شده و بیش از ۸ میلیون مترمکعب آب داخل تالاب رها شده است.
شجاعی فر با بیان اینکه منبع تغذیه این تالاب رودخانه گدار است، افزود: طی سالهای گذشته این تالاب در طول فصل تابستان خشک میشد اما امسال پیش بینی میشود با این حجم آبگیری انجام شده، خشک نشود.
وی اظهار کرد: این تالاب بدلیل داشتن منبع غذایی عالی زیستگاه مهمی برای زمستان گذرانی، زادآوری و استراحت پرندگان است.
شجاعی فر خاطر نشان کرد: چنگر، مرغابی ها،اردک سرسفید،میش مرغ و فلامینگوها از پرندگان شاخص این تالاب هستند. همچنین در طول فصول بهار و پاییز پذیرای پرندگان مهاجر بسیاری است.
رئیس اداره حفاظت و احیای تالابهای استان گفت: پوشش گیاهی عمده این تالاب شامل بیشه زار، انبوه گز، نی و جگن و گیاهان مرتعی است، همچنین پوشش گیاهی بخش قابل توجه بخش جنوبی تالاب، تنوع و کثرت فیتوپلانکتونها و گونههای جانوری بی مهرگان در آب این تالاب نظیر انواع بنتوزها و زنو پلانکتونها، زیستگاه بسیار مناسبی را برای پرندگان آبزی و کنار آبزی به وجود آورده است.
به گزارش ایسنا، توجه به احیا و حفاظت از تالابها فرصتی مغتنم برای حفظ تنوع زیستی و رونق اکوتوریسم در آذربایجان غربی است که می طلبد برای معرفی بیشتر تالابها و طبیعت زیبای آن، زیرساخت گردشگری در این حوزه بیش از این توسعه یابد.
انتهای پیام